رژیم کتوژنیک چیست؟دکتر کرمانی

اگر رژیم کتوژنیک تازگی ها به گوشتون خورده و هوس کردید برای کاهش وزن این رژیم رو امتحان کنید، بهتره اول باهاش کاملا آشنا بشید. رژیم کتوژنیک یا کتو رژیمی با کربوهیدرات پایین، چربی بالا و درصدی پروتئین هست که ادعا داره برای کاهش وزن فوق العاده اس. حالا شاید براتون سوال پیش بیاد که اصلا کربوهیدرات چی هست؟ کربوهیدرات بخش بزرگی از غذاهای مصرفی مردمه که شامل موادی مثل نان، برنج، انواع شیرینی، سبزیجات نشاسته ای و غیره می شه. در واقع کربوهیدرات منبع اصلی تامین انرژی یا سوخت بدنه. در رژیم کتوژنیک میزان مصرف کربوهیدرات ها به شدت کم میشه و به ۵ درصد می رسه، در حالیکه میزان مصرف چربی ها بسیار بالاست. شاید به نظرتون عجیب بیاد که یک رژیم غذایی با چربی بالا (منظور، چربی های سالم مثل روغن نارگیل، روغن زیتون، …وهست) چطور می تونه به کاهش وزن کمک کنه در حالیکه بارها و بارها شنیدیم برای لاغر شدن نباید چربی مصرف کنیم. اصلا رژیم کتوژنیک چی هست؟ برای اینکه رژیم کتوژنیک رو بهتر درک کنید می خوام یه مثال براتون بزنم. یک ماشین دوگانه سوز رو در نظر بگیرید که هم قابلیت روشن شدن با گاز رو داره و هم بنزین. این ماشین همیشه با گاز کار می کرده، حالا وسط راه گازش تموم میشه و خاموش می کنه. شما باشید چکار می کنید؟ خوب مشخصه دکمه ی بنزین رو می زنید چون می تونید از سوخت جایگزین استفاده کنید. تازه حتی با بنزین ماشینتون بهتر و سریعتر هم کار می کنه. بدن ما هم شبیه همین ماشینه اس که دو جور سوخت داره. کربوهیدرات و چربی. حالا وقتی که کربوهیدراتش تموم بشه چه اتفاقی می افته؟ مطمئنا شما رو وسط راه نمی ذاره. چون می تونه به جای کربوهیدرات از چربی استفاده کنه. تازه با چربی سوزی بهتر هم کار می کنه. رژیم کتوژنیک اولین بار برای درمان بیماران صرعی به کار گرفته شد، اما در حال حاضر یکی از محبوب ترین رژیم های غذایی برای کاهش وزن محسوب می شه. رژیم کتو رژیمی با کربوهیدرات پایین و چربی بالاست که در اون مصرف کربوهیدرات ها به شدت کاهش داده می شه (چیزی در حدود ۵ درصد) و چربی ها جایگزینش می شن. کاهش مصرف کربوهیدرات ها و افزایش مصرف چربی ها، بدن رو در حالت کتوزیس قرار می ده. منظور از کتوزیس چیه؟ سوخت اصلی بدن برای تامین انرژی، کربوهیدراته (قند یا گلوکز) اما در رژیم کتوژنیک که خبری از کربوهیدرات ها نیست، بدن به جای استفاده از کربوهیدرات برای تامین سوختش به سراغ چربی ها می ره. اسم علمی این تغییر وضعیت بدن از حالت گلوکز سوزی به چربی سوزی کتوزیسه.انواع رژیم کتوژنیک کدامند؟ به طور کلی ۴ نوع رژیم کتوژنیک وجود داره: رژیم کتوژنیک استاندارد، رژیم کتوژنیک سیکلیکال یا دوره ای، رژیم کتوژنیک هدفمند، رژیم کتوژنیک با پروتئین بالا که در ادامه به طور مفصل در موردشون توضیح می دیم. اما موقع خوندن مطلب پایین با عبارتی با عنوان درشت مغذی ها رو به خواهید شد که لازم می دونم اول درباره ش یه توضیحاتی بدم. مواد غذایی که ما به صورت روزانه مصرف می کنیم، شامل دو دسته هستن. ریز مغذی ها و درشت مغذی ها. درشت مغذی ها شامل سه دسته ی اصلی چربی، پروتئین و کربوهیدرات و ریز مغذی ها شامل ویتامین ها و مواد معدنی می شن. ۱- رژیم کتوژنیک استاندارد (SKD): مناسب برای تازه کارها نسبت درشت مغذی ها در این رژیم: ۷۵ درصد چربی، ۱۵ تا ۲۰ درصد پروتئین، ۵ تا ۱۰ درصد کربوهیدرات این نوع رژیم شامل ۵ درصد کربوهیدرات، ۲۰ درصد پروتئین و ۷۵ درصد چربی هست که مقدار چربیش بالاتره. در رژیم کتوژنیک استاندارد تمام وعده های اصلی و میان وعده ها بر اساس چربی هایی مثل آووکادو، کره، روغن های سالم، ماهی های چرب و گوشت ها، زیتون و روغن زیتون تنظیم می شن. تو این رژیم روزانه میزان چربی مثرفی شما باید چیزی معادل سه چهارم فنجان روغن زیتون باشه. در مورد میوه ها و سبزیجات هم بهتره که از سبزیجات غیر نشاسته ای (هویج، اسفناج، کلم بروکلی، …) و میوه های کم کربوهیدرات مثل توت و ملون استفاده کنید. مقدار مصرف پروتئین هم متوسطه یعنی چیزی حدود ۱۱۲ گرم گوشت، ماهی یا مرغ در هر وعده. ۲- رژیم کتوژنیک سیکلیکال یا دوره ای (CKD): مناسب برای ورزشکاران نسبت درشت مغذی ها در این رژیم: ۷۵ درصد چربی، ۱۵ تا ۲۰ درصد پروتئین، ۵ تا ۱۰ درصد کربوهیدرات در روزهای کتو و ۲۵ درصد چربی، ۲۵ درصد پروتئین و ۵۰ درصد کربوهیدرات در روزهای آزاد رژیم کتوژنیک سیکلیکال یا دوره ای راهی آسان تر برای اضافه کردن چربی ها به برنامه ی غذایی هست که باعث می شه در روزهای آزاد رژیم متعادل تری داشته باشید. یکی از انواع رژیم کتوژنیک دوره ای شامل پنج روز رژیم کتوژنیک استاندارد و دو روز رژیم غیر کتوژنیک در طول هفته است. بعضی ها ترجیح می دن روزهای آزادشون رو برای مناسبت های خاصی مثل تعطیلات، تولد و عروسی نگه دارن. توصیه ی ما این هست که برای نتیجه ی بهتر در روزهای آزاد از کربوهیدرات های سالم مثل میوه ها، سبزیجات نشاسته ای، لبنیات و غلات کامل (به غیر از غذاهای یا فرآوری شده یا شیرین ) استفاده کنید. ۳- رژیم کتوژنیک هدفمند (TKD): مناسب برای بدنسازها نسبت درشت مغذی ها در این رژیم: ۶۵ تا ۷۰ درصد چربی، ۲۰ درصد پروتئین ، ۱۰ تا ۱۵ درصد کربوهیدرات رژیم کتوژنیک هدفمند در بین ورزشکاران و افراد فعالی که رژیم کتو را انتخاب کردن اما به کربوهیدرات بیشتری نیاز دارن، متداوله. در این رژیم افراد اجازه دارن قبل و بعد از ورزش ۲۰ تا ۳۰ درصد کربوهیدرات مصرف کنن تا بتونن شدت ورزششون رو افزایش بدن. ( مقدار کربوهیدرات مصرفی در کل روز ۷۰ تا ۸۰ گرم می شه ) بهترین گزینه اضافه کردن میوه، لبنیات و یا غذاهایی هست که بر پایه ی غلات هستن. خوشبختانه کربوهیدراتی که تو این رژیم مصرف می کنیم خیلی راحت سوزونده می شه و به عنوان چربی تو بدن ذخیره نمی شه. ۴- رژیم کتوژنیک با پروتئین بالا: مناسب برای افرادی که فعالیت بدنی شدید دارند نسبت درشت مغذی ها در این رژیم: ۶۰ تا ۶۵ درصد چربی، ۳۰ درصد پروتئین، ۵ تا ۱۰ درصد کربوهیدرات در این نوع رژیم کتوژنیک لازمه که روزانه ۱۲۰ گرم پروتئین ( یا چهار وعده ۱۱۵ گرمی گوشت قرمز، ماهی یا مرغ ) و حدود ۱۳۰ گرم چربی مصرف کنید. کربوهیدرات ها همچنان محدود هستن و کمتر از ۱۰ درصد کالری روزانه رو به خودشون اختصاص می دن. بسیاری از مردم این رژیم رو ترجیح میدن چون می تونن نسبت به رژیم کتوژنیک استاندارد، پروتئین بیشتر و چربی کمتری مصرف کنن. البته ممکنه این نوع رژیم منجر به کتوز نشه چون پروتئین هم درست مثل کربوهیدرات می تونه به گلوکز و سوخت تبدیل بشه. اما به طور کلی این نوع رژیم کتوژنیک هم منجر به کاهش وزن می شه. کدام یک از انواع رژیم کتوژنیک را انتخاب کنیم؟ اینکه کدوم یکی از انواع رژیم کتو را انتخاب می کنید، کاملا به هدفتون بستگی داره اما خوب رایج ترینشون، رژیم کتوژنیک استاندارد هست که برای تازه کارها گزینه ی خوبی محسوب می شه. رژیم کتوژنیک هدفمند برای ورزشکاران بسیار مناسبه اما بدنسازها بهتره از رژیم دوره ای یا سیکلیکال پیروی کنن. رژیم کتوژنیک با پروتئین بالا هم برای افرادی مفیده که فعالیت بدنی شدید دارن. مثلا اگر در رژیم استانداد فقط ۲۰ درصد از کالری های مصرفی باید از پروتئین ها تامین بشه در رژیم کتو با پروتئین بالا این مقدار باید به ۳۵ درصد افزایش پیدا کنه. فواید رژیم کتوژنیک رژیم غذایی کتوژنیک فواید زیادی داره و کمکتون می کنه تا: کمتر احساس گرسنگی کنید عملکرد هورمون هاتون بهبود پیدا کنه جوانتر بشید ( بهبود وضعیت پوست ) چربی بیشتری بسوزونید بافت عضلانیتون حفظ بشه ذهنتون هوشیارتر و متمرکزتر بشه
رژیم کتوژنیک به چه افرادی توصیه می شود؟ بسیاری از افراد تصور می کنن به صرف اینکه یک رژیم خوبه، برای همه قابل استفاده و مناسبه. این که رژیم کتو فواید بسیاری داره، هیچ شکی توش نیست اما توصیه می کنم قبل از اینکه امتحانش کنید، این ویدئوی دکتر کرمانی رو ملاحظه کنید چون حتما بهتون کمک می کنه که انتخاب درست تری داشته باشید: مضرات رژیم کتوژنیک رژیم کتو ممکنه برای افراد سالم مشکلی نداشته باشه، اما تا زمانی که با بدن سازگار بشه یکسری مشکلات در بدن ایجاد می کنه. یکی از این عارضه ها، آنفلوانزای کتو هست. برخی از علائم این آنفلوانزا عبارتند از: کاهش انرژی و عملکرد مغزی ضعیف، احساس گرسنگی شدید، اختلالات خواب، حالت تهوع، مشکلات گوارشی و کاهش عملکرد ورزشی. احتمالا الان که داریم در مورد مضرات رژیم کتو صحبت می کنیم، پیش خودتون می گین بالاخره چی شد؟ رژیم کتو خوبه یا بد؟
مجله سلامتی دکتر کرمانی