سندروم هارلر در کودکان

سندرم هارلر یا mucopolysaccharidosis type-IHیک بیماری وراثتی اتوزومی مغلوب وابسته به X است و در صورت ایجاد موتاسیون در ژن مذکور به صورت هموزیگوت این بیماری به ارث می­ رسد. این بیماری، به دلیل کمبود آنزیم alpha-L-induonidase Sulphatase ایجاد می­ شود کمبود این آنزیم منجر به انباشته شدن گلیکوزآمینوگلیکان­‌ها (هپاران سولفات، درماتان سولفات وکندروئیتین سولفات) در لیزوزوم ­ها در بافت‌­های مختلف بدن می­ شود. گلیکوزآمینوگلیکان‌­ها از دسته موکوپلی ساکاریدها می ­باشد. در واقع موکوپلی ساکاریدوز گروهی از بیماری‌­های متابولیکی ژنتیکی است که در اثر نقص در آنزیم­‌های اختصاصی لیزوزوم بوجود می­ آید. کمبود آنزیم مذکور، گروهی از اختلالات را ایجاد می­ کند که‌ درجات آن از نظر شدت و ضعف چنین است: سندرم هارلر، سندرم اسچی – هارلر و سندرم اسچی، به بیان دیگر در این گروه، سندرم هارلر در نهایت شدت، سندرم اسچی- هارلر در حد وسط و سندرم اسچی‌ در کمترین شدت قرار می­ گیرند. 25 درصد این کودکان به دنبال کسب دو ژن معیوب، آنزیم مذکور در بدنشان ساخته نمی­ شود و در نهایت دچار سندرم هارلر می­ شوند.

علایم سندرم هارلر

هپاتواسپلنومگالی پیشرفته، بیماری قلبی، ناهنجاری­‌های شدید اسکلتی، هیدروسفالی و عقب ماندگی ذهنی منجر به مرگ زودرس اغلب در 5 سالگی می­ شود. بسیاری از این بیماران نیازبه درمان اکسیژن شبانه در طول بیماری دارند. بیماری قلبی و ضخیم شدن دریچه­ های میترال و آئورت از بارزترین علایم این بیماری است. سایر علایم شامل ایراد در یادگیری، محدودیت حرکت در اثر خشکی مفاصل، درد در ناحیه کمر، اسهال شدید، بدریختی استخوان، عفونت­‌های دستگاه تنفسی و گوش، گلوکوم (آب سیاه)، کوری (در اثر تار شدن تدریجی قرنیه)، نقص ماهیچه اسکلتی و عصبی است.

تشخیص سندرم هارلر

سندرم هارلر می ­تواند براساس تنوعی از علائم بالینی یا نشانه ­ها حدس زده شود. این وضعیت براساس آزمایش خون که علامت کمبود آنزیم را نشان می­ دهد، تشخیص داده می­‌شود. همچنین با استفاده از CVS (پرز جنینی) که در هفته­ ی 10-11 حاملگی انجام می­ شود، می­‌توان به این سندرم پی برد. بیشترین نمونه­ های مورد استفاده برای تشخیص کمبود آنزیم iduronidase α-L-، کشت فیبروبلاست­‌های پوست یا لکوسیت­‌های فرد بیمار می­ باشد، که تجمع موکوپلی ساکاریدها در سلول‌­های بیمار هارلر به میزان 5 الی 10 برابر بیشتر از سلول‌­های سالم در فرد نرمال است.

درمان سندرم هارلر

پیوند سلول­‌های بنیادی خون آلوژنیک (مغز استخوان) می­ تواند به طور قابل توجهی پیشرفت بیماری را متوقف کند و منجر به اصلاح جزئی تظاهرات بالینی شود و بقای بیمار مبتلا به سندرم هارلر را بهبود بخشد. با پیوند مغز استخوان، ماکروفاژهایی که α-L-iduronidase را به صورت طبیعی دارند به بافت نفوذ کرده و باعث انتقال آنزیم نرمال به سلول­‌های معیوب از طریق اندوسیتوز می­ شوند. درمان با جایگزینی آنزیم، انتقال ژن یا تغییر ژن از راهکارهای دیگر در درمان این بیماری می­ باشد. اثربخشی این درمان­‌ها، به ویژه برای سیستم عصبی مرکزی، به شدت به تشخیص زود هنگام این اختلال بستگی دارد.